De ambassadeurs van het groene leven

KALMTHOUT – Zij zette in december vorig jaar haar job als leerkracht op pauze, hij startte in januari de eerste verticale boerderij van Antwerpen op. Samen met hun zoontjes Jules (4) en Arthur (6) vormen ze nu de Sustainable Family. Duurzaamheid staat elke dag centraal in het leven van Ellen (40) en Nikolas (30) uit Kalmthout. “Als we naar de frituur gaan, nemen we onze eigen potjes mee.”

“Mama, mogen we nu ons eitje eten?” Jules en Arthur hebben honger. Het is een feestdag en de ontbijttafel bij Ellen en Nikolas is uitgebreid gedekt. Ellen is in de keuken in de weer met fruit en amandelmelk. In de pan tovert ze een roerei tevoorschijn. Zo ruikt het, en zo ziet het er toch uit. “Onze mannen weten wel dat het geen echt ei is, maar ze noemen het wel zo”, zegt Ellen.

Op de borden van de jongens ligt tofu, gekruid met onder meer kurkuma, curry en kala namak. Dat laatste is zwart zout uit een zwavelrijk gebied dat qua geur en smaak veel weg heeft van een ei. Op tafel staat ook een kommetje met gemixte diepgevroren banaan en aardbei, acaipoeder, amandelmelk en kokosyoghurt. “Zal ik er wat monsternootjes bijdoen”, vraagt Ellen, terwijl ze een bokaal pistachenootjes uit de kast neemt. “We geven de ingrediënten andere namen om ze aantrekkelijker te maken voor de jongens.”

“Veganisme is het nieuwe normaal”

Nikolas zegt de jongens ondertussen dat ze mogen beginnen aan hun ijsje met monsternootjes. Jules en Arthur vragen zich hardop af wat voor fruit er in hun potje zit, terwijl Jules een grote slok neemt van zijn sapje met een herbruikbaar rietje. De jongste voelt ondertussen de nood om ons wat meer te vertellen over hun voedingsgewoonten. “Wij eten geen diertjes. Als je diertjes eet, gaan die dood en dat willen wij niet.” Veganisme glashelder uitgelegd door een vierjarige.

Perfect bloed

Ellen en Nikolas zijn vegan en voeden hun twee jongens veganistisch op. Dat wil zeggen dat ze geen dierlijke producten eten. Van alle duurzame gewoontes die ze hebben, is dat waarschijnlijk het aspect waar ze het vaakst kritische vragen over krijgen. “Mensen vragen zich constant af of veganisme voor kinderen wel gezond is, of ze wel alle voedingsstoffen binnenkrijgen. We zijn een tijdje geleden naar de dokter geweest voor een bloedafname bij de jongens. Superbloed en 100 procent gezond”, zegt Ellen.

“Wij wisten zeker dat het oké zou zijn, maar hebben het bloed laten onderzoeken als bewijs voor onze omgeving. Je moet je dieet natuurlijk voldoende balanceren. We leerden de jongste jaren enorm veel over alternatieven voor dierlijke producten”, verklaart Ellen die voor ze Nikolas leerde kennen nog vlees at. Voor het gezin is veganisme het nieuwe normaal. De hoofdreden dat ze plantaardig eten, is het klimaat.

Ellen is een enthousiaste spraakwaterval, maar pas wanneer het over eten gaat, is ze niet meer te stoppen. “Ik wil me nog meer verdiepen in de veganistische keuken. Ik ben net terug van Mallorca, waar ik een diploma haalde als international vegan chef. We geven sinds kort ook veganistische kookworkshops thuis. Naast een gezellige avond in de keuken is dat ook een avond waar ik informatie geef over veganisme. Nikolas en ik vliegen normaal nooit, maar voor Mallorca maakte ik een uitzondering. Je moet je strijd kiezen, zeg ik altijd.” De vlucht die Ellen en Nikolas hebben genomen, compenseren ze door een bedrag te storten op de rekening van vzw Bos+ die bomen aanplant.

Duurzaamheid vertaalt zich dus in veel meer dan voeding alleen, want de Sustainable Family probeert de lijn door te trekken in elk aspect van haar dagelijkse leven. De jongens dragen bijvoorbeeld uitsluitend tweedehandskleding. Nikolas draagt vandaag een hemd gemaakt van hennep en Ellen heeft een jurk aan uit houtvezels.

Passiefhuis

Ellen en Nikolas spendeerden een kleine tien jaar van hun leven aan het verbouwen van huizen in Antwerpen om met de opbrengst uiteindelijk hun droom waar te maken, een passiefhuis in een groene omgeving in Kalmthout. Het huis is luchtdicht, heeft driedubbele beglazing, 43 zonnepanelen op het dak en een grote tuin omringd met hoge bomen.

Na het ontbijt wandelt Ellen met een kom groenafval naar buiten, naar de composthoop. De jongens volgen en klauteren de houten speeltuin op. “Die werd gemaakt van houtafval van gekapte bomen op werven in de buurt”, zegt Nikolas.

In heel het huis is weinig of geen plastic speelgoed te zien. “Wij proberen dat te vermijden en belonen de jongens liever met een leuke uitstap in plaats van met iets materieels. We kopen al eens tweedehandse legoblokjes of houten speelgoed en proberen de grootouders te overtuigen om dat ook te doen.”

Foto: Joris Herregods

Het valt ook op dat er nergens speelgoed rondslingert. De ouders lachen naar elkaar bij die opmerking. “Kijk maar eens achter deze deur. Daar ligt alles. Nee, wij zijn niet perfect en ook wij hebben een rommelkamer.” We werpen een blik in de kamer met speelgoed. In het midden staat een zelfgemaakt kartonnen huisje met het opschrift: de wereld is onze thuis, laten we er zorg voor dragen. Met dat huisje trok het gezin onlangs naar de klimaatmars in Brussel. “Dat was een geweldige dag. We voelen dat er meer bewustwording ontstaat voor duurzaamheid en voor het klimaat. Er is iets aan het veranderen. We staan op een kantelpunt, dat geloof ik echt. Ik ben een geboren optimist”, aldus Ellen.

Ploetermoeder

De Sustainable Family heeft ook een webshop, een website en een Instagrampagina waarop het gezin zijn dagelijkse leven deelt om mensen te inspireren. “Nogmaals – en dat is heel belangrijk – wij zijn niet perfect. Wij leven duurzaam op onze eigen manier en willen mensen inspireren en tips geven die voor ons werken. Iedereen kiest uiteraard zelf wat hij of zij ziet zitten. Ik voel me in alle drukte soms ook een ploetermoeder en zet af en toe evengoed fastfood op tafel. En als de kinderen op een schoolfeest zijn, waar andere kindjes een curryworst eten, eten onze jongens gewoon mee. Ook als de grootmoeder met de familie wil gaan eten, proberen we eerst naar het restaurant te bellen om een veganistisch alternatief te vragen. Kan dat niet, dan eten we uiteraard mee.”

Ellen en Nikolas merken wel dat de jongens zelf bewuster worden. “We proberen hen te tonen waarom we iets doen. Zo ruimen we in de zomer al eens een strand op. Dan leggen we hen uit waar die rommel en al dat plastic vandaan komt.

Als we naar de frituur gaan, nemen we eigen potjes mee. Als onze mannen daar de plastic bakjes zien, vragen ze zich hardop af waarom dat plastic na één keer in de vuilnisbak gaat.

Onlangs was ik ook een kwartier te laat op een afspraak omdat de jongens voor de winkel sigarettenpeuken aan het rapen waren om ze in de vuilnisbak te gooien. Dat vond ik eerst vies, maar wat is vies? Ik heb hen geholpen en daarna hebben we allemaal gewoon onze handen gewassen.”

Van de bossen in Kalmthout gaat het daarna naar het drukke Antwerpen, met de elektrische auto. Die wordt ook gebruikt voor alle vakanties. Een vliegvakantie staat niet meteen op de planning van de Sustainable Family.

“Er zijn ondertussen genoeg laadpunten om ver te reizen met de elektrische wagen. Zo trokken we al naar Scandinavië. Dan moeten we af en toe een halfuurtje stoppen om de wagen op te laden. Sommige mensen vinden dat lang, maar een plasstop met twee kinderen is nooit een snelle plasstop. Ze kunnen dat halfuurtje best gebruiken om zich even uit te leven”, zegt Nikolas.

Nikolas trekt één dag per week naar zijn nieuwe verticale boerderij op de site van Plein Publiek Foto: Joris Herregods

Verticale boerderij

In Antwerpen rijden we richting Nieuw Zuid. Nikolas trekt één dag per week naar zijn nieuwe verticale boerderij op de site van Plein Publiek. Daar duikt hij de containers van PLNT in, een onderneming die hij in januari met twee vennoten heeft opgestart. PLNT produceert bladgroenten en kruiden op een duurzame manier. Binnenstappen in de container van PLNT is binnengaan in een soort surreëel lab van rood en blauw. De groene kleur van de vijfduizend plantjes die er staan, is niet meer te onderscheiden door de opvallende lampen die er schijnen. “Wij bootsen hier het ideale klimaat na voor de bladgroenten en de kruiden.”

En dat ideale klimaat is Italië, of toch ongeveer. Het is 23 graden in de container en de vochtigheid werkt op de lens van de fotograaf. “De planten hebben eigenlijk 20 uur per dag zonlicht nodig, maar dat vind je nergens. De vochtigheidsgraad moet ideaal zijn en we laten het zelfs waaien in de container.”

De plantjes aan de linkerkant zijn net gezaaid. Aan de rechterkant zijn ze verdeeld over drie gigantische lades die tot het einde van de container gaan. Die lades rollen automatisch van voor naar achter om te oogsten. “Aangedreven door groene energie. Binnenkort leggen we nog zonnepanelen op de containers.”

Volledig duurzaam en ecologisch dus. “We gebruiken ook geen pesticiden, beestjes kunnen niet aan onze plantjes omdat de container altijd gesloten blijft.” Toch mag PLNT zich geen biologisch bedrijf noemen. “Dat is de grap. Om in België een biolabel te krijgen, moet je kweken in volle grond, maar dat is voorbijgestreefd. Wij gaan nog verder dan biologisch telen, beyond bio is onze slogan. We kweken verticaal in de hoogte om plaats te sparen, er zijn al genoeg weilanden in België. Op die ruimte die we sparen, kunnen dan weer de nodige bomen worden gezet. We recupereren ook bijna al het water dat we gebruiken en hebben 95 procent minder water per gewas nodig dan in de traditionele landbouw.”

Het Gebaar

Dat ideale klimaat in de PLNT-container werpt zijn vruchten nu al af. Nikolas oogst sinds twee maanden tweeduizend plantjes en kruiden per week. “Ondertussen zoeken we klanten die mee in ons verhaal willen stappen. We starten bij restaurants.” Het Gebaar van Roger van Damme gebruikt de kruiden en bladgroenten van PLNT al. Ook Camion op het Zuid, de buren van Zouterover in Plein Publiek en het Pixelcafé in het Fotomuseum zitten al in het klantenbestand. Die laatste verkoopt ook bladgroenten en kruiden van PLNT aan particulieren.

“We voeren ook nog gesprekken met The Jane en delen testpakketten uit om restaurants te overtuigen van onze smaak.” Het leveren van de plantjes gebeurt met een elektrische bakfiets die vijfhonderd plantjes tegelijk kan vervoeren.

Het kweken loopt zo vlot dat PLNT momenteel zelfs nog met een overschot aan oogst zit. Maar de Sustainable Family zou de Sustainable Family niet zijn als ze geen oplossing zou vinden voor die overschotten.

“We starten nu een samenwerking op met de voedselbanken om onze overschotten te schenken. Kruiden of bladgroenten die er voor restaurants niet mooi genoeg uitzien, verwerken we in pesto’s of sauzen en de rest van de plantjes nemen we mee naar huis om in eigen gerechten te verwerken. Ellen laadt een overschot aan plantjes in de koffer om er thuis mee aan de slag te gaan.

Terug in Kalmthout nemen we afscheid van de Sustainable Family. Nikolas werkt nog in de tuin. Hij wil zo’n 200 vierkante meter van het gazon vervangen door wilde planten en bloemen die op hun beurt insecten en bijen moeten aantrekken. De jongens poseren nog een keer flink voor de fotograaf en voeren een toneeltje op vanachter hun poppenkast, een zelfgemaakte kartonnen constructie. Roodkapje overleeft het niet.

Ellen staat in de keuken. “Ik kan aan mijn asperges à la flamande en vol-au-vent beginnen. Er komen vanavond vrienden eten”, zegt Ellen, terwijl ze een schaal veganistische kip en een doosje plantaardig gehakt uit de koelkast neemt.”

Tekst door Rebecca Van Remoortere, Foto’s door Joris Herregods