Sommigen halen elk jaar hun kerstboom van op zolder en voor anderen is het jaarlijks uitkiezen van een echte boom een belangrijk onderdeel van de kersttraditie geworden. Het is duidelijk: de keuze voor kerstbomen is vaak bijna even persoonlijk als de cadeautjes die eronder liggen. 

Maar wanneer het aankomt op duurzaamheid is er daarentegen soms nog wél onduidelijkheid: kies je nu best voor een echte boom? Of kan je beter zo lang mogelijk een kunststoffen exemplaar blijven gebruiken? Wij zochten het voor jou uit!

Eerst en vooral hangt de meest milieuvriendelijke keuze, zoals altijd, af van je persoonlijke situatie. Bovendien is het niet altijd evident om de twee opties, echt of vals, met elkaar te vergelijken, aangezien de milieu- en klimaatbelasting van beiden volledig anders is. 

Lees onder de afbeelding verder. Luister je liever? Beluister dan hier onze 17-minuten-durende Talk over het kerstboom-dilemma.

Kunststof

De eerste optie is gemakkelijk: heb je al een plastic boom? Dan kan je deze best zo lang mogelijk blijven gebruiken. Uit onderzoek is gebleken dat een kerstboom uit kunststof pas milieuwinsten oplevert indien hij minstens 16 jaar gebruikt wordt. 

Dit hangt echter ook af van de plaats van productie, met welke materialen en grondstoffen en in welke omstandigheden deze gemaakt werd. Deze elementen zullen bovendien ook bepalen of de boom überhaupt wel zo lang meegaat… Er zijn namelijk bomen die van zulke erbarmelijke kwaliteit zijn dat ze na 3 jaar gebruik al op de vuilnisbelt belanden, wat een enorme impact heeft op klimaat én milieu gezien de verspilling van grondstoffen.

Geen zin om elk jaar te sleuren met een echte boom, of telkens naalden te moeten vegen? Dan kan je ervoor kiezen om een plastic boom te kopen. Tweedehands is dan de allerbeste optie, aangezien er dan geen nieuwe grondstoffen of materiaal worden ingezet voor de productie. 

Tip: Neem net na de kerstperiode eens een kijkje op 2dehands.be. 

Ben je van plan om de boom héél lang te gaan gebruiken? Dan kan je eventueel ook voor een nieuwe gaan. Zorg dan dat deze van goede kwaliteit is, aangezien dit een groot verschil zal maken in de levensduur en dus ook de duurzaamheid van je boom. Hoe beter de kwaliteit, hoe langer de levensduur. Wat een positief verschil maakt voor de impact van je boom op het klimaat en milieu. Sommige bedrijven doen al hun best om ook het productieproces zo duurzaam mogelijk te laten verlopen, door bijvoorbeeld te kiezen voor gerecycleerde materialen. 

Tot slot is het niet omdat je voor een ‘valse’ boom kiest, dat deze per se van plastic moet zijn. Je kan je uitleven met allerhande materialen die je in huis vindt en herbestemd kunnen worden tot een kerstboom. Denk maar aan blikjes, bierflesjes, boeken,… de opties en het plezier zijn eindeloos, en uiteindelijk is het toch de sfeer die een boom geeft die telt, niet?! Of koop een kerstboom, gemaakt van gerecycleerd karton, uit onze webshop. Dat is eens iets helemaal anders.

Nog geen boom gekozen en twijfel je tussen echt of vals? Een kunststof exemplaar dat je lang gebruikt, is immers niet perse altijd de beste optie. Wederom is dit afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden.

Echte naaldbomen 

Wil je graag een echte boom? Dan kan je alvast met de volgende zaken rekening houden: 

1. Eerst en vooral is de plaats waar de boom gegroeid is en waar jij gaat halen, van groot belang. Zou je ver moeten rijden om hem op te halen of komt hij van het hoge noorden? Dan kan het zijn dan het transport uitstijgt boven het productieproces van een kunststoffen boom, althans wat de CO2-uitstoot betreft. Omgekeerd kan je dus beter een echte boom uit de buurt kopen, dan een eind te moeten rijden voor een hergebruikt kunststoffen exemplaar. Gelukkig zijn er in België al een heleboel productiebossen die zich specialiseren in de mooiste spar-soorten.

2. Vervolgens kan je ook de impact enorm verlagen door de boom zelf in leven te houden. Heb je een tuin met een plekje voor een boom? Dan kan je een echte boom met kluit kopen, die je na kerst in de tuin kan planten. Let bij de aankoop goed op dat je boom voldoende kleine bijworteltjes heeft, dit verhoogt z’n kansen om in volle grond te overleven. Vanaf dat een boom twee jaar de tijd heeft gehad om te wortelen en ondertussen voldoende water krijgt, kan hij gemakkelijk een periode van een maand binnen staan zonder te sterven. Zo kan je zelf een systeem opzetten waarbij je de bomen “afwisselt”, en ze pas weer naar binnen komen wanneer ze voldoende hebben kunnen wortelen. Dit zal maar een aantal jaar mogelijk zijn, want door het vele verplanten raken de wortels wellicht toch beschadigd of wordt de boom gewoon te groot om nog binnen te kunnen zetten.

3. Heb je geen tuin? Dan kan je bij je gemeente navragen of er ergens een plekje is waar je jouw boom mag planten na de kerstperiode. Sommige gemeenten hebben een heus “kerstbomenbos”! 

4. Naast met kluit, kan je ook een afgezaagde boom kopen. Herplanten is in dit geval niet mogelijk, maar je kan toch een positieve impact maken door op bepaalde zaken te letten zoals het levenseinde van de boom. Vaak worden de bomen immers verbrand met oudejaarsavond of wordt er in de eerste weken van januari een grote verbranding georganiseerd. Wat veel mensen echter niet weten is dat àlle CO2 die doorheen het leven van de boom werd opgenomen, opnieuw wordt vrijgegeven bij de verbranding. Bovendien komt er heel erg veel fijn stof vrij, wat nefaste gevolgen heeft voor de gezondheid. Daarom is het een betere optie om deze boom zelf te verhakselen of dit door een houtverwerkingsbedrijf te laten doen, zodat deze gecomposteerd kan worden. 

Nog tips om een echte boom langer in leven te kunnen houden: 

• Laat hem wennen aan de temperatuur van je woonkamer, door hem eerst een paar dagen bijvoorbeeld in de garage te laten staan. Zo is het verschil in temperatuur niet te hoog, waardoor hij niet te snel zal uitdrogen.
• Zet je boom niet op een te warme plaats, zoals bv. naast de verwarming. 
• Wil je een echte boom met kluit, maar beginnen jullie er thuis graag vroeg aan? Kies voor een boom in pot. Kleinere bomen zullen minder snel uitgedroogd raken dan grote en bomen met grote kluiten leven langer. 
• Heb je een afgezaagde boom gekocht? Dan kan je hem best nog een klein stukje afzagen (1 cm) voor je hem in de pot plaatst, aangezien hij vaak al een tijdje geleden werd afgezaagd en dus soms al wat uitgedroogd is. Door hem iets verder af te zagen, zal hij het vocht beter opnemen zoals bij snijbloemen. 
• Geef je boom voldoende water, zelfs indien hij afgezaagd is. Je boom regelmatig bevochtigen zal bovendien het brandgevaar verkleinen. Vergeet ook niet dat, nadat je hem weer in de tuin hebt uitgeplant, je boom ook nog steeds water zal nodig hebben. 

Daarnaast zijn er ook steeds meer bedrijven die de optie bieden om een boom te huren. Hierbij kan je dan kiezen tussen een kunststoffen of een echt exemplaar. De plastic bomen die je kan huren, worden jaar na jaar gebruikt en hebben dus automatisch een redelijk lage impact. Huur je daarentegen een echte kerstboom, dan kan je best navragen bij de verhuurder wat er met de bomen na de kerstperiode gebeurt. Het antwoord hierop zal bepalen of dit al dan niet een duurzame optie is. 

Versiering

Tot slot zijn er nog andere zaken waar je op kan letten om je kerstboom zo duurzaam mogelijk te maken, bijvoorbeeld de versiering!

Led-lampjes zijn tegenwoordig standaard. Wat de decoratie betreft geldt dezelfde vuistregel als altijd: gebruik wat je hebt! Wil je toch eens iets anders? Ga indien mogelijk voor tweedehands of voor een duurzaam materiaal, zoals kerstversiering gemaakt van restjes linnen bijvoorbeeld.

Of: maak ze gewoon zelf! Laat je kinderen iets ineen knutselen of waag je aan het drogen van citrusvruchten of zoute koekjes. Online vind je allerlei toffe manieren om natuurlijke materialen om te toveren tot de allermooiste kerstversiering!

Heb je nog vragen? We staan voor je klaar. Stel ze hieronder in de reacties.

Liefs,

Sustainable Family