Slakken, ze vormen steeds vaker een probleem voor onze tuinen. Zeker in het voorjaar zijn er opvallend veel van deze slijmerige kruipers. De vraag naar bestrijdingsproducten is de laatste jaren ook sterk gestegen. Milde winters en vochtige lentes creëren namelijk ideale omstandigheden voor slakken om zich snel voort te planten. Maar hoe bescherm je je tuin tegen een slakkeninvasie? En wat kun je beter vermijden? In dit artikel kom je het allemaal te weten.

Inhoudstafel

• Welke slakkensoorten zijn er?
  • Tuinslakken
  • Naaktslakken
• Hoe kun je slakken vermijden?
  • Verwelkom vogels
  • Trek egels aan
  • Zet ganzen
  • Plant kruiden
  • Bescherm je plantjes
• Wat doe je beter niet?
  • Fysieke barrières
  • Slakkenkorrels
  • Aaltjes
• Onze tips voor het bestrijden van slakken
  • Ga zelf op jacht
  • Gebruik terracotta potten
  • Plaats bierschaaltjes
  • Verplaats de slakken
  • Knip de slakken door

Welke slakkensoorten zijn er?

De meeste tuiniers vinden slakken erg vervelend, maar toch zijn ze belangrijk voor het ecosysteem. Deze tuinbewoners dragen immers bij tot de vorming van humus en het composteren van plantaardig afval. Dit proces verrijkt de bodem met voedingsstoffen en mineralen, wat de groei van planten bevordert. Daarnaast bestaan er ook slakkensoorten die nuttig zijn omdat ze jagen op andere bladvreters, waardoor ze helpen om de populatie in toom te houden. Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende soorten in België.

Tuinslakken

Tuinslakken of huisjesslakken hebben meestal een bruine of gele kleur en dragen een ronde, spiraalvormige schelp op hun rug. Tuinslakken voeden zich met bladeren en andere plantendelen. Hierdoor kunnen ze overlast veroorzaken in de tuin, omdat ze gewassen en bloemen beschadigen. Vooral in vochtige omstandigheden kunnen tuinslakken zich snel voortplanten en een ware plaag vormen.

Segrijnslak (Cornu aspersum)
De segrijnslak leeft vooral van jonge groene planten en scheuten. Oudere en vergane vegetatie verdraagt hij minder. De kalk die noodzakelijk is voor de bouw van zijn huis, neemt de segrijnslak op van de bodem of kalkpleisters in een oude, bebouwde omgeving.

Zwartgerande tuinslak (Cepaea nemoralis)
De zwartgerande tuinslak eet graag dode bladeren, maar heeft een voorkeur voor levende planten als brandnetel en boterbloem. Ook dode dieren als regenwormen en andere slakken eet hij op. De zwartgerande tuinslak is voornamelijk een afvaleter van plantaardig en dierlijk materiaal.

Wijngaardslak (Helix pomatia)
De wijngaardslak is een echte herbivoor en eet verschillende plantendelen op: bladeren en bloemen, maar ook groenten en fruit. Hij zoekt voornamelijk ‘s nachts naar voedsel omdat het dan kouder en vochtiger is. De slak is in staat zijn eigen slijmspoor te volgen en kan zo terugkeren naar een eerder gevonden voedselbron.

Naaktslakken

Naaktslakken komen pas tevoorschijn bij vochtig weer, zoals na een regenbui, en zijn overwegend ‘s nachts actief om warmte en zonlicht te vermijden. De meeste naaktslakken kunnen serieuze schade aan gewassen veroorzaken omdat ze zeer grote hoeveelheden blad in een vrij korte tijd kunnen verorberen. Daarnaast eten ze ook veel dood plantaardig materiaal.

Tijgerslak (Limax maximus)
De tijgerslak, ook wel grote aardslak genoemd, is een veelzijdige eter en speelt een belangrijke rol als opruimer in de natuur. Ze voedt zich met dode dieren, plantenresten, schimmels en ander organisch afval, en zelfs met honden- of kattenbrokken die buiten blijven liggen. Bovendien eet ze ook andere slakken en hun eitjes. Hoewel ze soms van tuin- of moestuinplanten kan eten, helpt ze ook bij het bestrijden van slakkenplagen. Een populatie tijgerslakken groeit zelf zelden uit tot een plaag.

Rode wegslak (Arion rufus)
De rode wegslak, of grote wegslak, is te herkennen aan haar rood-oranje kleur. Het is een inheemse soort die zich voedt met bladeren, bloemen, rottende plantenresten, schimmels en algen. Ze kunnen gewassen beschadigen, maar de schade blijft meestal beperkt tot jong en mals plantaardig materiaal.

Spaanse wegslak (Arion vulgaris)
De Spaanse wegslak is een invasieve soort met een bruin-zwarte kleur, niet te verwarren met onze eigen rode wegslak. Deze indringer is heel vraatzuchtig en eet bladeren, bloemen, stengels, vruchten en zaden. Ze kunnen aanzienlijke schade aanrichten in tuinen en landbouwgebieden door hele planten, inclusief de wortels, op te eten. Met hun aanpassingsvermogen en competitieve aard vormen ze een serieuze bedreiging voor de gewassen in je tuin.

Hoewel sommige slakken dus nuttig kunnen zijn, wil je ze waarschijnlijk toch niet aan je jonge broccoliplantjes zien knagen. Daarom leggen we in dit artikel uit hoe je deze bladvreters efficiënt en ecologisch kunt bestrijden om je tuin te beschermen.

Hoe kun je slakken vermijden?

Naast het warme en vochtige klimaat, zorgt een tekort aan biodiversiteit in onze tuinen ook voor de toename van slakken en ander ongedierte. Over het algemeen zijn Vlaamse tuinen te steriel en strak aangelegd, waardoor het ecosysteem zelden de kans krijgt om zich te herstellen. De beste manier om een slakkenplaag in te tomen, is door meer natuurlijke vijanden aan te trekken, zoals vogels en egels. Laat je tuin een beetje verwilderen zodat het een fijne biotoop wordt voor verschillende dieren.

Verwelkom vogels

Veel vogelsoorten eten graag glibberige insecten als regenwormen en slakken. Denk aan merels, zanglijsters, spreeuwen en eksters. Om deze dieren naar je tuin te lokken, zorg je best voor een gevarieerde omgeving. Laat uitgebloeide bloemen staan in plaats van ze te snoeien. Vogels zullen al snel de overgebleven bloemzaadjes eruit komen pikken. Plant bessenstruiken en fruitbomen die beschutting en voedsel bieden. Hang nestkastjes op, plaats badjes met drinkwater, en vermijd vooral het gebruik van pesticiden.

Trek egels aan

Egels hebben een heel gevarieerd eetpatroon. Ze lusten graag kevers, regenwormen, spinnen, duizendpoten, rupsen en (jawel) slakken. Om egels naar je tuin te lokken, kun je een schuilplaats voor hen creëren met takken en bladeren. Deze stekeldiertjes voelen zich veilig in rommelige hoekjes van de tuin en zullen daar graag verblijven.

Zet ganzen

Je zou het misschien niet verwachten, maar ganzen zijn ook uitstekende slakkenbestrijders. De Indische loopeend bijvoorbeeld is een soort die heel actief op zoek gaat naar insecten om op te eten. Deze gans kan niet vliegen en kun je dus in de tuin zetten. Ze blijven meestal van je moestuinplantjes af, maar laten natuurlijk wel uitwerpselen achter.

Plant kruiden

Wil je dat de slakken wegblijven van je moestuin, dan kun je er wat kruiden omheen planten. Onze glibberige vrienden houden niet van kruiden met sterke geuren zoals munt, knoflook en lavendel. Als je deze rond je kwetsbare planten zet, zoals sla en kool, zullen er minder vervelende insecten op afkomen. Zo kan je trouwens ook bladluizen en ander ongedierte tegenhouden.

Bescherm je plantjes

Vooral jonge plantjes zijn kwetsbaar voor slakken en ander ongedierte. Elk klein kiempje wordt meteen opgegeten. Je laat moestuinplantjes en nieuwe bloemen best eerst een stukje groeien in potjes. Zet de potjes op hoogte zodat de bladvreters er niet bij kunnen. Zodra de plantjes groot genoeg zijn, kun je ze uitplanten.

Wat doe je beter niet?

Wanneer je op het internet zoekt naar manieren om slakken uit te roeien, word je met verschillende oplossingen om de oren geslagen, de ene al effectiever dan de andere. We zetten de meest gebruikte methodes even op een rijtje.

Fysieke barrières

Materialen zoals boomschors, kiezelsteentjes, eierschalen, mosselschelpen en kopergaas zouden als barrière moeten dienen om slakken op afstand te houden. Het idee is dat de ruwe en scherpe texturen, of in het geval van kopergaas een lichte elektrische schok, de slakken ontmoedigen om verder te kruipen.

Ondanks dat deze aanpak populair is, blijkt hij in de praktijk niet altijd effectief. Slakken vinden manieren om over de barrière heen te kruipen. Wat veel mensen niet weten, is dat naaktslakken zichzelf ook kunnen ingraven, en op die manier hun weg naar je planten vinden. Zo’n lapmiddeltjes kunnen een tijdelijke oplossing bieden, maar verwacht er geen wonderen van. Er zijn aanvullende maatregelen nodig om de slakken effectief te weren.

Slakkenkorrels

Sommige tuiniers grijpen meteen naar de grove bestrijdingsmiddelen, zoals slakkenkorrels, maar ook het gebruik hiervan raden we af. Er zijn twee soorten slakkenkorrels:

Metaldehydekorrels
Deze zijn heel effectief in het doden van slakken, maar ook erg giftig voor andere dieren zoals vogels, huisdieren en nuttige insecten. Een absolute no-go dus.

Ferrifosfaatkorrels
Deze biologische variant bevat ijzerfosfaat, een stof die minder schadelijk is voor het milieu en andere dieren. Ferrifosfaatkorrels zijn goedgekeurd voor gebruik in biologische landbouw, maar je moet ze nog steeds heel voorzichtig en met mate gebruiken.

Aaltjes

Aaltjes zijn piepkleine wormpjes die van nature in de bodem voorkomen en slakken aanvallen. Je kunt ze, net als slakkenkorrels, ook kopen in de meeste tuinwinkels. Aaltjes dringen de slak binnen en infecteren die met bacteriën, wat uiteindelijk leidt tot de dood van het dier. Hoewel dit klinkt als een natuurlijke en effectieve oplossing, zouden we dit toch niet aanraden. Simpelweg omdat we bij Sustainable Family overtuigd zijn dat het verhandelen van dierlijke producten altijd nadelig is op de lange termijn. En ook aaltjes zijn uiteindelijk dieren.

Onze tips voor het bestrijden van slakken

Nu zul je denken: “Wat kan ik dan wel doen om die glibberige beestjes van mijn planten weg te houden?”. Wij hebben enkele goede oplossingen die effectief werken en niet schadelijk zijn voor het milieu.

Ga zelf op jacht

Om het grootste verschil te maken, heb je helemaal niet veel nodig. Ga gewoon zelf op jacht in je tuin om de slakken te verzamelen. Het best is om dit ‘s avonds na zonsondergang te doen, aangezien de dieren dan het meest actief zijn. Door regelmatig op slakkenjacht te gaan, kun je de populatie aanzienlijk verminderen.

Gebruik terracotta potten

Wil je jezelf wat werk besparen? Zet dan ‘s avonds enkele terracotta potten in je tuin omgekeerd op de grond. De binnenkant van de potten wordt vochtig, wat aantrekkelijk is voor slakken die ‘s nachts op zoek gaan naar een vochtige schuilplaats. Je kunt zelfs meerdere potten van verschillende groottes over elkaar zetten om laagjes te creëren waar de beestjes tussen kunnen kruipen. Vergeet niet om de volgende dag de slakken van onder de potten weg te halen, anders kunnen ze er hun eitjes leggen en zich voortplanten. Ook met houten planken die je op de aarde legt, krijg je een gelijkaardig resultaat.

Plaats bierschaaltjes

Nog een goede tip om de slijmerige kruipers te verzamelen is door schaaltjes met bier in je tuin te zetten. Slakken houden van bier en zullen eropaf komen. Ze kruipen in de schaaltjes en verdrinken. Heel effectief, maar de dieren gaan er dus wel dood van.

Nadat je zelf op jacht bent gegaan of de slakken levend verzameld hebt met terracotta potten of planken, zul je moeten beslissen wat je met je vangst doet. Afhankelijk van je ethische overtuigingen, kun je kiezen voor een humane benadering of een meer definitieve oplossing. 

Verplaats de slakken

Wil je de slakken laten leven, dan verzamel je ze in een emmertje en moet je ze ergens anders opnieuw loslaten. Ver genoeg verwijderd van je eigen tuin uiteraard, en liefst ook niet bij de buren. Vaak wordt er aangeraden om ze op je composthoop te gooien. Al is de kans ook daar groot dat deze slakken of hun eitjes toch terug bij je planten terechtkomen. De gft-bak is zeker geen optie. Dit zorgt enkel voor een langere lijdensweg.

Knip de slakken door

Heb je er zelf geen ethisch probleem mee om de slakken te doden? Dan is de meest efficiënte en humane manier om ze ter plaatse in twee te knippen. Een goede meststof voor je bodem, als de vogels er niet te snel mee weg zijn natuurlijk. Strooi vooral geen zout over de diertjes, dat is een beetje wreed.

Het bestrijden van slakken hoeft dus helemaal niet moeilijk te zijn. Door zelf op jacht te gaan en te kiezen voor milieuvriendelijke oplossingen, houd je je tuin gezond en in balans. Geniet vooral van de biodiversiteit die je creëert!